Tenisowe ABC czyli słownik pojęć tenisowych. Part 1. A – C

A:

Ace (As serwisowy) – idealnie zagrany serwis (uderzenie rozpoczynające wymianę), po którym przeciwnik nie jest wstanie dosięgnąć piłki tenisowej rakietą; piłka musi oczywiście wcześniej trafić w karo serwisowe i nie dotknąć siatki

Aut (ang.out) – piłka padająca poza polem gry. W tenisie linia należy do pola gry; aut jest dopiero wówczas, gdy piłka jest całym swoim obwodem po zewnętrznej stronie linii (ślad piłki styczny z linią oznacza, że piłka nie jest autowa).

Approach shot – uderzenie z końcowej linii kortu, które przygotowuje dobrą pozycję przy siatce.

Australian doubles formation – pozycja używana w deblu, gdzie serwujący i jego partner znajdują się po tej samej stronie kortu.

ATP (Stowarzyszenie Tenisistów Profesjonalnych) – organizacja nadzorująca najważniejsze turnieje w męskim tenisie (z wyjątkiem imprez wielkoszlemowych) i dbająca o interesy tenisistów

Ad Court / Backhand Court (strona bekhendowa) – połowa kortu znajdująca się po lewej stronie zawodnika odbierającego serwis, na tą stronę kortu zawodnik serwujący kieruje piłkę przy stanie Ad:40 lub 40:Ad (przewaga), dla zawodnika praworęcznego odbierającego serwis jest to jego strona bekhendowa

Advantage (przewaga) – sytuacja, w której przy stanie 40:40 (równowaga) zawodnik wygrywa wymianę i potrzebuje jeszcze jednej wygranej piłki, aby wygrać gema. Zapisuje się to jako Ad:40 (piłka na gema) lub 40:Ad (piłka na przełamanie)

All (po tyle samo) – tego określenia używa się przy jednakowym wyniku w punktach (np. 30-all), gemach (4-all) lub setach (1-all)

All-Court Player (wszechstronny gracz) – zawodnik prezentujący urozmaiconą grę i osiągający dobre wyniki na różnych nawierzchniach

All-Rounder Player (wszechstronny gracz) – w tym znaczeniu zawodnik potrafiący grać tenis zarówno defensywny jak i ofensywny

Alley (korytarz deblowy) – pole będące przedłużeniem obszaru przeznaczonego do gry pojedynczej, które używane jest jedynie w spotkaniach deblowych; jest to obszar pomiędzy linią boczną wyznaczającą pole do gry w singla, a linią boczną wyznaczającą pole do gry w debla

Allez (do boju) – często spotykane określenie wykrzykiwane podczas meczu przez graczy z krajów francuskojęzycznych w ważnych momentach spotkania, np. po wygranej ważnej piłce lub w sytuacji, gdy zawodnikowi nie idzie gra i chce się w ten sposób zmotywować do lepszej gry (odpowiednik angielskiego „come on” i hiszpańskiego „vamos”)

Anticipation (antycypacja) – zdolność do prawidłowego przewidywania, gdzie uderzy piłkę przeciwnik

Anticross (antykros) – nieoczekiwane uderzenie piłki po prostej przez któregoś z zawodników, gdy kilka poprzednich uderzeń w wymianie było zagranych w poprzek kortu

American Twist / Kick Serve / Twist Serve (serwis wyrzucający) – mający kilka określeń rotowany serwis, często stosowany przy drugim podaniu i kierowany blisko linii bocznej, mający na celu wyrzucenie przeciwnika, który odbiera serwis trochę poza kort; piłka przy tym serwisie odbija się wysokim kozłem i zawodnik odbierający serwis ma utrudnione zadanie, aby uderzyć ją mocno i dokładnie, co umożliwia serwującemu przeprowadzenie akcji „serw i wolej”

Approach Shot (uderzenie do woleja) – jest to uderzenie przygotowujące zawodnika do wizyty przy siatce i skończenia wymiany wolejem, najczęściej jest to mocniejsze, niesygnalizowane uderzenie podczas wymiany skierowane pod końcową linię przeciwnika w kierunku jednego z narożników kortu

Australian Doubles (australijski debel) – spotkanie tenisowe pomiędzy dwoma zawodnikami po jednej stronie siatki i jednym tenisistą po drugiej stronie

Australian Formation (formacja australijska) – popularny sposób ustawienia zawodników w grze deblowej na początku wymiany (bezpośrednio po serwisie), w którym obaj zawodnicy z jednej drużyny ustawiają się blisko środka kortu; formacja ta używana jest głównie w spotkaniach z przeciwnikami grającymi return w poprzek kortu

B:

Backcourt / Taboo Zone / No Man’s Land (tylna połowa kortu) – obszar pomiędzy linią końcową kortu, a linią serwisową (a dokładniej bardziej w obrębie tej linii); pole to często nazywane jest także obszarem tabu lub bezludną wyspą ponieważ gracze przebywają w nim bardzo rzadko i nie biegają w obrębie tego pola regularnie podczas prowadzenia wymian

Backhand (Bekhend) – jest to uderzenie piłki w poprzek ciała zewnętrzną stroną rakiety, gdzie w początkowej fazie wyprowadzania uderzenia prawa ręka (u leworęcznych lewa ręka), w której gracz trzyma rakietę poprowadzona jest w wszerz ciała i rakieta znajduje się po jego lewej stronie (u leworęcznych po prawej). Podczas uderzenia gracz wykonuje wymach odrzucając rękę razem z rakietą od klatki piersiowej. Po wykonaniu uderzenia ręka wraca na swoją właściwą stronę. Bekhend może być jedno lub oburęczny w zależności od tego, czy gracz wykonując to uderzenie trzyma rakietę jedną czy dwoma rękami.

Backspin / Underspin (rotacja odwrotna) – nadanie piłce rotacji odwrotnej do kierunku, w którym się porusza; gracz podcina piłkę nadając jej rotację, która powoduje, że piłka leci wolniej i odbija się po niskim koźle na stronie rywala; tego typu rotacja nadawana jest skrótom oraz uderzeniom slajsowanym

Backswing (zamach do tyłu) – ruch ręki razem z rakietą do tyłu (za plecy) w celu przygotowania i zwiększenia zakresu uderzenia atakującego

Bagel (obwarzanek) – wygranie seta bez straty gema, czyli w stosunku 6:0

Ball Person (podawacz piłek) – osoba, która zbiera piłki z kortu po każdej wymianie lub która podaje je zawodnikowi serwującemu; najczęściej do podawania piłek oddelegowani są miejscowi juniorzy

Ball Toss / Place-Up (podrzucenie piłki) – wyrzut piłki do góry przy uderzeniu serwisowym

Baseline (linia końcowa) – linia prostopadła do siatki wyznaczająca koniec pola gry, zza tej linii zawodnicy muszą wykonywać serwis

Baseline Rally (wymiana z linii końcowej) – wymiana tenisowa, podczas której zawodnicy poruszają się wzdłuż i w obrębie linii końcowej

Baseliner (gracz defensywny) – zawodnik preferujący grę defensywną zza linii końcowej kortu, lubiący grać długie wymiany, podczas których czeka na błąd rywala lub okazję do uderzenia kończącego; zazwyczaj sam popełnia mało błędów własnych i najczęściej dysponuje dobrą kondycją i szybkością. Zawodnicy grający w ten sposób osiągają dobre wyniki głównie na wolniejszych nawierzchniach (np. ceglanych)

Best of 3 or 5 (najlepszy w 3 lub 5) – określenie używane w celu sprecyzowania maksymalnej ilości setów niezbędnych do wyłonienia zwycięzcy pojedynku; w tenisie kobiecym mecze zawsze grane są w formule „best of 3″, czyli maksymalnie mogą zostać rozegrane trzy sety w meczu, u mężczyzn gra się do trzech (zwykłe turnieje) lub do pięciu wygranych setów (turnieje wielkoszlemowe i Puchar Davisa)

Big Point (istotny punkt) – ważny w kontekście dalszej rywalizacji punkt w spotkaniu, np. piłka setowa lub piłka na przełamanie

Big Serve (atomowy serwis) – bardzo mocny serwis, najczęściej dający przewagę i przejęcie inicjatywy w dalszej części wymiany

Block (blok) – defensywne uderzenie, któremu towarzyszy minimalny ruch rakietą; najczęściej jest to uderzenie instynktowne i często wykorzystywane jest przy odbiorze mocnego serwisu, gdzie zawodnik ma mało czasu na reakcję i zazwyczaj przystawia jedynie rakietę do piłki

Break / Service Break (przełamanie) – sytuacja, w której jeden z zawodników przegrywa gema przy własnym podaniu

Break Back (odłamanie) – wygranie gema przy serwisie rywala po wcześniejszym przegraniu własnego podania

Break Point (punkt na przełamanie) – występuje w sytuacji, gdy zawodnik odbierający serwis ma okazję do przełamania serwisu rywala, gdy wygra kolejną wymianę (break point występuje przy wynikach : *0:40, *15:40, *30:40, *40:Ad)

Buggy Whip (biczowe uderzenie) – uderzenie forhendowe z rotacją awansującą, zagrywane po linii prostej i na wykroku, po którym ręka wraz z rakiętą odprowadzana jest przez zawodnika za głowę

Bye (wolny los) – wolny los zawodnika w drabince turniejowej, oznaczający udział w kolejnej rundzie bez konieczności gry w poprzedniej. Ten przywilej mają najczęściej najwyżej rozstawieni zawodnicy w turnieju

C:

Contre pied – w odniesieniu do tenisa oznacza „wziąć przeciwnika na przeciwkrok”. Chodzi po prostu o posłanie piłki w kierunku przeciwnym w stosunku do oczekiwanego przez przeciwnika i kierunku jego biegu, a zatem znajdującego się w nierównowadze, z ciężarem ciała na niewłaściwej nodze, co uniemożliwia mu natychmiastową reakcję. Zagranie na przeciwkrok jest na ogół kończące.

Cannonball (kula armatnia) – popularne określenie bardzo mocnego, płaskiego serwisu

Can Opener (otwarty kosz) – kolokwialne określenie podciętego serwisu, lądującego w bardzo bliskiej odległości lub bezpośrednio na skrzyżowaniu linii serwisowej i linii bocznej singlowej; poparty odpowiednią siłą, serwis taki jest bardzo trudny do odbioru dla przeciwnika

Career Grand Slam (Wielki Szlem w karierze) – wygranie przez zawodnika wszystkich czterech turniejów wielkoszlemowych w trakcie kariery

Carve (rzeźbione uderzenie) – uderzenie piłki po koźle z nadaniem jej rotacji bocznej i wstecznej

Center Mark (środkowy ślad) – krótka linia znajdująca się na środku linii końcowej kortu i dzieląca ją na dwie równe połowy, będąca krótkim przedłużeniem centralnej linii serwisowej, gracz serwujący nie może jej przekroczyć w bok przy serwisie

Center Service Line (środkowa linia serwisowa) – linia dzieląca kort wzdłuż na połowę i przedzielająca kara (pola) serwisowe

Challenge (kwestionowanie) – wprowadzona w 2006 roku i stosowana do dziś możliwość rozstrzygania spornych punktów poprzez elektroniczne sprawdzenie na życzenie zawodnika, gdzie dokładnie spadła piłka po uderzenie jednego z graczy; system ten zwany „sokolim okiem” funkcjonuje na wielkich turniejach tenisowych rozgrywanych na twardych i trawiastych kortach

Challenger (czelendżer) – turniej tenisowy pod egidą ATP, ustępujący rangą turniejom z serii ATP World Tour

Championship Point (piłka turniejowa) – sytuacja, w której zawodnika prowadzącego w spotkaniu oddziela zaledwie jeden wygrany punkt od zwycięstwa w całym turnieju

Change Ends (zmiana stron) – zmiana połówek kortu przez graczy, czyli zamiana miejscami na korcie po każdym nieparzystym gemie (pierwszym, trzecim, piątym itd.)

Clay Court (kort ceglany) – kort pokryty mączką ceglaną; nawierzchnia ta jest uznawana za najwolniejszą i najlepsze wyniki osiągają na niej zawodnicy grający tenis defensywny

Chip (blok) – zablokowanie piłki z nadaniem jej rotacji wstecznej, często wykorzystywane uderzenie podczas returnu

Chip and Charge (blok i atak) – agresywna strategia gry, polegająca na zablokowaniu serwisu rywala uderzeniem nadającym piłce rotacją odwrotną z jednoczesnym szybkim udaniem się pod siatkę

Chop (czop) – uderzenie piłki z nadaniem jej mocnej rotacji zwrotnej, dobrze wykonany czop powinien wylądować zaraz za siatką i odbić się od nawierzchni po bardzo małym koźle

Clean The Line (wyczyszczenie linii) – kolokwialne określenie uderzenia, po którym piłka ląduje na jednej z linii końcowych lub bocznych

Closed Stance (zamknięta pozycja) – klasyczna taktyka polegająca na uderzaniu piłki stojąc prostopadle do linii końcowej i bokiem do przeciwnika, często wykorzystywana na wolniejszych kortach

Code Violation (naruszenie przepisów) – sytuacja, w której zawodnik dopuszcza się nieprzepisowego zachowania, takiego jak używanie wulgarnego języka, obrażana sędziego czy uderzania piłki w trybuny po przegranym punkcie. Pierwsze przewinienie karane jest upomnieniem, drugie wiąże się ze stratą punktu, a po kolejnym sędzia moze przerwać spotkanie

Come on / C’mon (do boju) – dość powszechne sformułowanie wykrzykiwane przez graczy anglojęzycznych, głównie Amerykanów, Australijczyków i Brytyjczyków po ważnej wygranej piłce lub gdy zawodnikowi nie idzie i chce się zmotywować do walki; odpowiednik francuskiego określenia „allez” i hiszpańskiego „vamos”

Compact Swing (krótki zamach) – uderzenie piłki po koźle przy użyciu niewielkego zamachu, często spotykane u zawodników ofensywnych, którzy atakują piłkę zaraz po koźle

Continental Grip (kontynentalny chwyt) – specyficzny chwyt rakiety tenisowej, używany głównie przy serwisie i czasem przy uderzaniu wolejem

Counter-Attack (kontratak) – sytuacja, w której zawodnik broniący się zmusza rywala do oddalenia się od siatki, a on sam udaję się pod nią, aby zakończyć przy niej wymianę

Counter-Puncher (przebijacz) – zawodnik grający tenis defensywny, prowadzący grę głównie zza końcowej linii i opierający grę na długich wymianach

Court (kort tenisowy) – pole do gry w tenisa, na którym rozgrywane są spotkania tenisowe. Prawidłowy kort powinien mieć wymiary 23,77 m na 8,23 m (gra pojedyncza) lub 23,77 m na 10, 97 m (gra deblowa). W połowie długości kort zawieszona jest siatka, która na środku ma wysokość 0,915 m a po bokach 1,06 m.

Crosscourt (uderzenie po krosie) – uderzenie piłki i skierowanie jej w poprzek kortu, tak aby w locie przecięła środkową linię serwisową

Cross-Over (przekroczenie siatki) – jest to udanie się na stronę rywala, np. w celu sprawdzenia śladu, gdzie spadła piłka

Crush (zgniecenie) – kolokwialne określenie bardzo mocnego uderzenia rakietą piłki tenisowej, które prowadzi do rozerwania jej pokrycia

Cyclop (cyklop) – nowoczesne urządzenie montowane zazwyczaj na głównych kortach i sprawdzające elektronicznie, czy serwis trafił w obszar pola serwisowego; gdy serwis jest autowy urządzenie emituje charakterystyczny dźwięk

 

Kompletny zestaw tenisowych zwrotów znajdziecie tu: Słownik Pojęć Tenisowych